Tayvan’dan Çin’e ziyaret

ajansı CNA’nın haberine göre, KMT Genel Başkan Yardımcısı Andrew Hsia öncülüğündeki heyet, 17 günlük ziyaret için Tayvan’dan ayrılarak Çin’in Fucien eyaletinin Şiamın kentine doğru yola çıktı.

KMT’den yapılan açıklamada, heyetin, ülkenin güneyinde Pearl Nehri havzası ile doğusunda Yangzı Nehri havzasındaki şehirleri dolaşacağı gezinin "gerçekleri araştırma" amacı taşıdığı, ana karada yerleşik Tayvanlı iş insanlarıyla temaslarda bulunarak onların sorunlarını dinleyeceği aktarıldı.

Açıklamada, heyetin başkent Pekin’e gitmeyeceği, Komünist Partisi (ÇKP) ve merkezi hükümetin temsilcileri ile siyasi konularda görüşme yapmayacağı kaydedildi.

Gezinin, Pelosi’nin Tayvan’ı ziyareti ve ardından Çin’in Ada çevresinde başlattığı askeri tatbikatlar nedeniyle gerilimin yüksek olduğu bir dönemde yapılması adada tartışmalara yol açtı.

Tayvan Ana Kara İlişkileri Konseyi (MAC), yaptığı açıklamada, Pekin’in Tayvan’ı hedef alan askeri tatbikatlar düzenlediği bir dönemde siyasi parti üyelerinin Çin’i ziyaret etmesinin uygun olmadığını ifade etti.

Açıklamada, ziyaretin uluslararası kamuoyunda Tayvan’da Çin tehdidinin nasıl algılandığına dair kafa karışıklığına yol açabileceğine dikkat çekildi.

İktidardaki Demokratik İlerici Parti (DPP) hükümetinin lideri Tsai Ing-wen de gezinin Tayvan halkında yarattığı hayal kırıklığının yanında uluslararası topluma yanlış mesaj verebileceği uyarısında bulundu.

KMT iktidarı döneminde Ana Kara İlişkileri Konseyi Başkanlığını yürüten Hsia ise Tayvan’dan ayrılmadan önce havaalanında yaptığı açıklamada, "Bu kritik dönemde ana karadaki yurttaşlarımıza ilgimizi göstermemiz gerekiyor. Ayrıca iki taraf arasında daha fazla iletişim kanalının olmasına ihtiyaç var" ifadelerini kullandı.

ABD Temsilciler Meclisi Başkanının ziyareti

Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyetinin geçen hafta yaptığı ziyaret, Ada’yı topraklarının parçası olarak gören Pekin’in tepkisini çekmişti. Çin, 2-3 Ağustos’taki ziyaretin ardından Ada çevresindeki askeri tatbikatlara başlamıştı.

Pelosi, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Ada’yı 25 yıl aradan sonra ziyaret eden ilk Temsilciler Meclisi Başkanı olmuştu. Daha önce 1997’de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.

Çin-Tayvan anlaşmazlığı

Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zıdong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintang) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.

Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar (BM) Genel Kurulunda Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin ardından 1971’de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.

Pekin, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM’de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkilerini kesmesini şart koşuyor.